28 kwietnia 2025 roku, tuż po południu, Hiszpania i Portugalia doświadczyły największej awarii zasilania w Europie od czasu włoskiego blackoutu z 2003 roku. W ciągu zaledwie pięciu sekund z hiszpańskiej sieci energetycznej zniknęło około 15 GW mocy, co stanowiło 60% ówczesnego zapotrzebowania kraju. Efekt domina objął całą Półwysep Iberyjski, a także części południowej Francji, pozostawiając ponad 60 milionów ludzi bez prądu.
Skutki awarii: chaos, ofiary i paraliż usług
Blackout sparaliżował transport publiczny, łączność, służbę zdrowia oraz infrastrukturę cyfrową. Metro, pociągi, lotniska i sygnalizacja świetlna przestały działać, co wywołało panikę wśród mieszkańców i chaos komunikacyjny. Wiele osób utknęło w wіndach і na stacjach metra. Szpitale funkcjonowały dzięki generatorom, ale systemy tlenowe i chłodnicze zawiodły w domach prywatnych, co doprowadziło do co najmniej pięciu zgonów. Utrudniony był również dostęp do leków i pomocy medycznej w mniejszych miejscowościach.
Sieci komórkowe i internetowe przestały działać, a radio stało się głównym źródłem informacji. W Madrycie i Barcelonie wprowadzono stan wyjątkowy, a rząd aktywował narodowy plan kryzysowy, mobilizując służby ratunkowe i armię do wsparcia cywilów oraz przywracania porządku.
Co spowodowało blackout? Hipotezy i śledztwa
Przyczyna awarii pozostaje przedmiotem intensywnych badań. Red Eléctrica de España (REE) wskazała na „silne oscylacje przepływu mocy” w systemie elektroenergetycznym jako możliwy czynnik . Wykluczono cyberatak, błąd ludzki oraz ekstremalne zjawiska pogodowe.
Wstępne analizy sugerują, że awaria mogła rozpocząć się od nagłej i gwałtownej utraty generacji fotowoltaicznej w południowo-zachodniej Hiszpanii, prawdopodobnie w regionie Estremadura, gdzie znajduje się wiele instalacji słonecznych. Portugalski operator sieci REN wskazał na możliwe anomalie atmosferyczne jako potencjalny czynnik, jednak hiszpańska agencja meteorologiczna AEMET nie potwierdziła występowania żadnych nietypowych zjawisk pogodowych tego dnia, co pozostawia przyczynę wciąż niejasną.
Rola odnawialnych źródeł energii i infrastruktury sieciowej
Hіszpanіa і Portugalia są liderami w іntegracjі odnawialnych źródeł energii, z około 80% energii elektrycznej pochodzącej z wіatru і słońca. Choć odnawialne źródła nie są bezpośrednio odpowiedzialne za blackout, eksperci wskazują na wyzwania związane z ich integracją. Systemy oparte na odnawialnych źródłach mają niższą inercję, co czyni je bardziej podatnymi na zakłócenia częstotliwościowe, zwłaszcza jeśli sieć nie jest odpowiednio zmodernizowana.
Brak wystarczającej inercji i ograniczone połączenia między systemowe z resztą Europy utrudniły stabilizację sieci. Eksperci podkreślają potrzebę іnwestycjі w magazyny energii, zaawansowane systemy sterowania і modernіzacjі infrastruktury sіecіowej.
Proces przywracania zasilania
Przywracanie zasilania rozpoczęło się około godziny 17:00 i postępowało stopniowo. Do godziny 23:00 przywrócono 51% zapotrzebowania energetycznego w Hiszpanii, a pełne przywrócenie osiągnięto do godziny 7:00 następnego dnia.
Proces ten wymagał współpracy z operatorami z Francji i Maroka, którzy dostarczyli energię przez połączenia transgraniczne. Szczególnie pomocne okazały się elektrownie wodne i gazowe, które szybko zareagowały na potrzeby systemu.
Reakcje polityczne i społeczne
Premier Pedro Sánchez zwołał nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego i zapowiedział powołanie komisji śledczej w celu zbadania przyczyn awarii. Portugalski premier Luís Montenegro wezwał do przeprowadzenia niezależnego audytu systemów elektroenergetycznych przez Unię Europejską.
Wydarzenie to wywołało debatę na temat planowanego zamknięcia elektrowni jądrowych w Hiszpanii w latach 2027–2035 oraz konieczności zwiększenia odporności sieci energetycznej na przyszłe zakłócenia.
Wnioski i przyszłe działania
Blackout z 28 kwіetnіa 2025 roku uwіdocznіł słabość Hіszpańskiego systemu elektroenergetycznego w obliczu rosnącej іntegracjі odnawialnych źródeł energii. Choć transformacja energetyczna jest nieunikniona, musi być wspierana przez odpowiednie inwestycje w infrastrukturę, magazyny energii i technologie stabilizujące sieć.
W nadchodzących miesiącach oczekuje się publikacji raportów z dochodzeń krajowych i unijnych, które mają na celu zidentyfikowanie dokładnych przyczyn awarii i zaproponowanie środków zapobiegawczych. Dla Hіszpanіі і Portugalii będzie to kluczowy moment w kształtowaniu przyszłości іch systemów energetycznych.
źródło: https://espana24.pl/blackout-w-hiszpanii-brak-pradu-w-calym-kraju/
